Ik droom van een wereld waar mensen hebben ontdekt en geleerd hoe ze met integriteit, wijsheid en creativiteit het leven aan kunnen gaan. Dat wil zeggen: mensen uit één stuk in een verknipte wereld die weten wat te doen wanneer dat te doen en hoe dit te doen, zodat alles en iedereen er mooier van wordt. Ik droom van een wereld met onbevangen mensen. Dat wil zeggen: mensen die met vreugde zichzelf zijn, met vrede leven en in vrijheid liefhebben.
Ik zie echter dat velen van ons op allerlei manieren vastlopen, stil komen te staan en regelmatig deze wereld maar een beetje uitzitten.
Misschien herken je iets van Marjolein die te bang is om nog keuzes te maken nadat ze meerdere keren de mist in is gegaan. Kees die niet weet wat hij wil met zijn leven en eigenlijk ook niet goed weet wie hij nu eigenlijk zelf is. Simone die grote dromen heeft maar er niks mee doet, want haar vriendinnen zien haar al aankomen zeg, maar zich ondertussen ook afvraagt: waar doe ik dit allemaal voor? Of misschien ben je net als David gewoon elke keer zenuwachtig als je iets op je werk moet presenteren (of überhaupt iets moet presteren). Of zoek je net als Carla naar manieren om je kinderen beter op te voeden dan je moeder maar ben je ondertussen uitgeput en ga je kapot vanbinnen bij het minste beetje kritiek van je dochter. Of snap je Joris heel goed die gewoon wat meer zelfvertrouwen wil.
Ikzelf had eigenlijk zolang als ik me kon herinneren een angst om het leven daadwerkelijk aan te gaan, want heb ik wel genoeg in huis? Ik was niet blij met mijzelf en durfde niet helemaal tevoorschijn te komen, wat zullen mensen wel niet denken, want ben ik wel genoeg? Ik heb van alles ondernomen, maar had niet de moed om echt uit te stappen, ik voelde me vaak niet gehoord met mijn ideeën en inzichten, want kan ik eigenlijk wel genoeg? Doodvermoeiend om hier zo lang van mijn leven mee rond te wandelen, met alle gevolgen van dien.
Nu kun je naar een therapeut toestappen, heb ik ook gedaan, en soms ook heel handig of zelfs noodzakelijk om weer in beweging te komen. Tegelijkertijd hoor ik de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter zeggen dat we misschien wat vaker elkaars psychiater kunnen zijn. Elkaar eigenlijk al heel eenvoudig kunnen helpen om bewust en intentioneel te leven.
En daar kom ik om de hoek kijken, want samen leren improviseren reikt ons al heel veel aan. Want wat gebeurt er nu eigenlijk als we vastlopen? In improvisatietermen klinkt er ergens een hele harde NEE. Of dit nu van binnen komt of van buiten. Iets of iemand roept NEE.
Het lijkt misschien wat absurd, maar we blokkeren (in improvisatietermen) voortdurend. Denk even aan de meest voorkomende gesprekken die je hebt met elkaar op de gang:
Sjors: Ha Wim, hoe is het?
Wim: Ja lekker Sjors, gaat goed, met jou?
Sjors: Ja top, tot later!
Wim: Doei!
Dit is nu een heel duidelijk voorbeeld van een script. In plaats van dat Wim stopt en het risico loopt dat Sjors zich wat ongemakkelijk voelt bij echte aandacht en ruimte. En in plaats van dat Sjors eens besluit om een keer een echt kwetsbaar antwoord te geven, met het risico dat Wim het negeert en doorloopt, besluiten beide mannen om het hier maar gewoon even bij te laten en zeggen ze in wezen NEE tegen elkaar.
We leven volgens allerlei stukjes script en we houden er over het algemeen (onbewust) stug aan vast. Sommige scripts zijn slechter dan anderen. Sommigen ook best heel behulpzaam. Maar anderen echt destructief en totaal onbehulpzaam voor een integer, wijs en creatief leven. Sommigen hebben ons door het leven geholpen op eerdere momenten, maar weerhouden ons er nu van om onbevangen te kunnen reageren op wat zich daadwerkelijk aandient.
Een van de meest hardnekkige scripts in onze wereld op dit moment is dat er eigenlijk altijd een tekort is. We zijn misschien wel heel erg onder de indruk van wat we allemaal wel niet hebben, kunnen en zijn in deze tijd. Maar het lijkt tegelijkertijd nooit genoeg. Misschien herken je iets van deze stellingen: verlies nooit je doel of ambitie uit het oog. Houd met alle macht grip op je leven, er is geen genade. Een goede status of reputatie bewijst dat je ertoe doet. Neem geen rust, stilstand is achteruitgang. Zorg eerst voor jezelf. Ga alleen om met interessante mensen die je energie geven. Blink uit, steel de show. Wees sterk. Wees nooit tevreden. Het kan altijd beter.
Misschien kun je drie grote tekorten herkennen die onder deze stukjes script liggen:
- Doe ik wel genoeg om invloed uit te oefenen? Houd ik wel genoeg controle, bewaar ik wel de harmonie, doe ik het wel goed?
- Heb ik wel genoeg om mijn welzijn veilig te stellen? Heb ik wel genoeg kennis, veiligheid of plezier?
- Ben ik wel genoeg om waardering te ontvangen? Ben ik wel nodig, succesvol of bijzonder genoeg?
Ons tekort speelt in ons hart, ons hoofd en wat we met onze handen voor elkaar krijgen. Ons tekort kan gevoelens van schaamte, angst of woede naar boven brengen. Ons tekort doet ons hunkeren naar bevestiging, veiligheid en controle.
Als we proberen om over deze gevoelens en gedachten heen te stappen, dan komen we niet veel verder met onszelf of deze wereld. Keer op keer zullen ze weer de kop op duiken en onze onbevangenheid frustreren. In plaats van dat we integer, wijs en creatief leren leven lopen we het risico om te verzanden in schijnheiligheid, radeloosheid en oppervlakkigheid.
Het lijkt onbegonnen werk.
