Ongeveer een jaar geleden liep ik de Camino Primitivo van Oviedo naar Santiago de Compostela. In 12 dagen liep ik ruim 300 kilometer door lieflijk platteland en soms ruige bergen met in totaal zo’n 8000 meter te klimmen en 7700 meter te dalen. Elke weg begint met een doel. Zonder doel geen weg. Ik was op weg naar een nieuw hoofdstuk in mijn verhaal. Het leerde me veel over trouw blijven aan m’n karakter. Ik deel graag een paar van mijn ervaringen uit mijn journal van die tijd.
‘Ik zit in de bus naar Oviedo om van daar te starten met de route. Terwijl we langs de kust rijden en ik over de zee tuur word ik overweldigd door een gevoel van perspectief. De afstand van mijn ‘normale’ beslommeringen maakt ruimte voor een nieuwe blik. Ik kijk terug op de afgelopen jaren en realiseer me dat in alles wat ik heb ervaren ik altijd zelf het ‘project’ ben geweest. Alles heeft me gebracht waar ik nu ben. Ik ben benieuwd naar dat wat voor me ligt. En terwijl de zon schijnt, denk ik: het ziet er zonnig uit. Ik denk aan de liedtekst die centraal staat in mijn leven met Inez: genade en heerlijkheid schenkt de Ene, haar weldaden weigert ze niet aan wie onbevangen (tamiem: uit één stuk) op weg gaan.’
Loslaten
De eerste dagen voel ik me uitgenodigd om los te laten: controle, het (in één keer) goed willen doen, status, zekerheid (maar niet vertrouwen), onafhankelijkheid en mijn werk, maar niet mijn roeping. Ik ervaar het als een prachtig gevoel om een beginner te zijn op de route. Ik ben afhankelijk van de welwillendheid, gastvrijheid en bereidheid van mensen om geduldig te luisteren en te helpen daar waar nodig. De eerste dagen lijken op het weghakken van overtollig steen, zodat ik tevoorschijn kan komen, zoals Michelangelo David tevoorschijn hakte uit een brok marmer.
‘Het is grappig hoe vertrouwen werkt. Ik loop op een weg die zovelen anderen mij al zijn voor gegaan. De route is uitgestippeld en niet moeilijk te volgen. Het vraagt enkel vertrouwen op de route. Hoe meer ik vertrouw dat de route me brengt bij mijn telos (doel), hoe meer ik teleios wordt – tot doel kom. Vertrouwen als basishouding van mijn karakter. Vertrouwen dat de weg (het leven) ten diepste goed is en goed komt, als ik maar blijf lopen.’
Ik lees in het evangelie van Lukas:
God’s Sunrise will break in upon us,
Shining on those in the darkness,
those sitting in the shadow of death,
Then showing us the camino, one foot at a time,
down the path of peace.
En we zingen uit Jesaja:
Live right,
speak the truth,
despise exploitation,
refuse bribes,
reject violence,
avoid evil amusements.
This is how you raise your standard of living!
A safe and stable way to live.
A nourishing, satisfying way to live.
‘Gedurende het wandelen groet ik regelmatig andere pelgrims met: buen camino! Het is een mooie ervaring. We zijn allemaal samen op weg. In dit geval reizen we samen op naar Santiago. Maar zijn we niet allemaal op weg? Ik zou iedereen wel een buen camino willen wensen. We zijn allemaal karakters op reis. Rol jij lekker? Ga je goed? Waar gaat de reis naartoe? De camino is voor mensen die willen lopen, zij die willen zien met hun hart en willen vechten voor hun plek in het bestaan – maar dan niet zoals je zou verwachten…’
‘Ik geniet enorm van de kleine onbekende gehuchten die niets voorstellen, maar alles voor me betekenen – vol van schoonheid, gastvrijheid en spiritualiteit. Veracht het kleine niet. Ook de christus kwam klein en onbeduidend ter wereld en tegelijkertijd vol van genade, gunst en geest. Het begon – en begint – altijd klein en onder de bescherming en begeleiding van dat wat alles draagt en vooruit duwt richting voltooiing. Ik laat mijn grootse zucht naar grootheid los met elke kleine stap en zachte zucht.’
‘Af en toe, als ik mijn tas ergens achterlaat, overvalt me de angst dat ik ‘m kwijtraak. Andere keren maak ik me zorgen of ik wel genoeg geld heb, of ik wel een slaapplek vindt, of eten. Ik laat het los. Het is beter te geven, dan te ontvangen, te verliezen dan te winnen, de minste te zijn in plaats van de meeste te worden, er is geen tekort, maar altijd meer dan genoeg.’
‘Into the forest I go, to lose my mind and find my soul’
‘De leegte blijkt vruchtbaar: a fruitful void.
Tot slot laat ik laat mijn schaamte los en zing een liedje.’
Rusten
‘Ik werd wakker met een vreselijke gewelddadige nachtmerrie. Ik verdronk mijn eigen dochter. De verstikking die ik zelf in mijn leven heb ervaren, gaf ik in de droom letterlijk door aan mijn dochter. Dit is niet wat ik wil. Ik besluit dat ik actie moet ondernemen om vanuit innerlijke rust en vrede verder te kunnen. Ik realiseer me dat de vorming van mijn karakter niet alleen in eigen handen ligt, maar dat ook de levens en karakters om me heen invloed op me uit oefenen (of dit hebben gedaan). Ze komen en gaan, net als op de camino, maar het blijft uiteindelijk mijn eigen weg, mijn eigen pelgrimage. Ik neem rust en reflecteer op waar ik naartoe wil.’
‘Ik trek een streep: dit niet meer.
Ik teken een cirkel: dit is mijn hart.
Ik plant een stok: dit is mijn telos.’
De volgende dagen kom ik langzaam tot rust. ’s Nachts werd ik regelmatig wakker met vreselijke nachtmerries en overdag voelde ik me af en toe heel verdrietig. Maar nu, zelfs tijdens het meest ruige gedeelte van de route, ervaar ik een steeds diepere vrede.
‘Ik zie een vader lopen met zijn dochter van zes en de tranen schieten in mijn ogen. Mijn lichaam, ziel en geest zijn zo dicht bij elkaar komen te liggen dat mijn hart bijna uit elkaar knalt van vreugde bij het zien van de liefde en zorg van de vader voor zijn dochter. Daar wil ik leven, altijd in mijn hart, dit is wie ik ben.’
Siempre en mi corazon
‘Ik loop mijn eerste blaren op, maar ik ben volledig tot rust gekomen.’
Reflecteren
‘Ik heb een fantastische dag. Terwijl het langzaam licht werd wandelde ik de dag tegemoet. Ik loop voor het eerst met wat muziek op. En terwijl Joep Beving z’n piano tot zingen brengt reflecteer ik op hoe elke einde een nieuw begin is. Terwijl de mist langzaam optrekt en de zon doorbreekt, verschijnt voorzichtig de blauwe lucht: een nieuwe begin.’
‘De meeste dagen heb ik alleen gelopen. Maar nu wordt het wat drukker op de route. Ik besef me dat ik juist nu er meer mensen zijn vooral dicht bij mijzelf wil blijven. Ik neem meer de tijd om te reflecteren. Ik bedenk me: je hebt contact en contact. Er is ontmoeting en ontmoeting. Het vraagt wat om tevoorschijn te komen. Terwijl ik even alleen zit, wordt ik me bewust van het belang van het ‘alleen kunnen staan’ om op andere momenten werkelijk verbinding te kunnen maken. Hoe kun je elkaar ooit werkelijk tegenkomen als je zelf niet eens thuis bent?’
‘Na weer een nieuwe dag lopen, zweten en reflecteren stroomt onder de douche alles van me af. Ik voel me weer herboren. In het ritme van de camino kom ik elk einde van de middag weer thuis.’
Wat nu?
‘Dejar en el cajon (laat het in de la liggen) staat er op het briefje. Ik heb ergens gegeten en geslapen maar nog niet betaald. Ik sta op het punt om weer voor zonsopkomst te vertrekken, maar de eigenaar van de albergue is nergens te bekennen. Of ik het geld even in de la wil leggen. Ik sta opnieuw te kijken van het vertrouwen. Met dat vertrouwen wil ik door. Daar wil ik door getekend worden (gekarakteriseerd). Daar wil ik trouw aan blijven.’
Vertrouwen dat de weg ten diepste goed is en goed komt, als ik maar blijf lopen.
‘Ik ben nog steeds dezelfde, maar ook gegroeid. Ik heb meer ruimte nodig. Ik wil mijn vleugels uit kunnen slaan en kunnen vliegen. Dat kan niet waar ik nu ben. Terug bestaat niet, dus zoek ik naar nieuwe wegen vooruit. Het onbekende roept en trekt aan me. Ze smeekt me te vertrouwen.’
‘Stap de wereld in met vol vertrouwen. Maak haar mooi. Blijf trouw aan je karakter. Aan je rol in dit verhaal. Met heel je leven, al je woorden en daden en vanuit je hart. Vandaag is gewijd aan Petrus en Paulus, twee gebroken mannen met een bijzonder bewogen geschiedenis. Ze vertrouwden en gingen wegen die ze nooit hadden kunnen bedenken. Improviseer, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden’
De vloer op
‘Ik ben in Finisterre en denk na over m’n terugkeer naar Amsterdam. Mijn camino kan ik opsommen in één woord: vertrouwen. Ik zie ernaar uit om in liefde, met wijsheid, vanuit geestdrift, anderen te dienen met wat ik te bieden heb. Trouw aan mijn karakter. Ik heb er alle vertrouwen in.’
‘O God, my Creator, Beginning of beginnings,
Here in the middle of my ages, I remember your call on Moses.
You waited until he was past his prime, and past his self,
past his desire to shine, and past his need to hide.
The burning bush broke through his cycle of days,
cut through his comfortable habits and patterns.
He became new in the middle.’
